oikos ekklesia

Dom zgromadzenia,w którym gromadzili się pierwsi chrześcijanie.
Listy Pawła oraz Dzieje Apostolskie przynoszą wzmianki o tym, że pierwsi chrześcijanie spotykali się w prywatnych domach należących do rodzin współwyznawców.Domus ecclesiae zostały znalezione głównie we wschodniej części Cesarstwa.Pierwsze budowle chrześcijańskie o założonej funkcji sakralnej zaczęły powstawać około 180 roku i używano dla nich określenia domus ecclesiae.
Pozdrawiają was zgromadzenia Azji. Pozdrawiają was w Panu bardzo Akwila i Pryscylla ze zgromadzenie (ekklēsiai), który jest w ich domu.
Tło historyzcne.
 Dekret wydany w 49-50 r. n. e. Rzymski historyk Swetoniusz napisał: "Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantes Roma expulit" (Żydów wypędził z Rzymu za to, że bezustannie wichrzyli, podżegani przez jakiegoś Chrestosa) (możliwe, że Swetoniusz przeinaczył słowo "Chrystus", "Pomazaniec" na "Chrestos"); Dekret został uchylony przez następcę Klaudiusza - Nerona około 54 r. n. e.Pierwsi chrześcijanie byli prześladowani zarówno przez żydów, z których religii chrześcijaństwo się wywodzi, jak też przez Imperium rzymskie, na którego terenie rozwijała się ta nowa religia.
Chrześcijan prześladowano i skazywano za nieskładanie ofiar panteonowi rzymskich bogów,Cesarz Decjusz w połowie III wieku wydał edykt zmuszający do publicznego oddawania czci rzymskim bogom pod nadzorem komisarzy. Odmowa była karana więzieniem, torturami bądź śmiercią.Dlatego tak ważną rolę odgrywały domy zgromadzenia w którch panowała miłość , pokój i wpieranie się nawzajem w tych trudnych czasach.
W rzymskich rodzinach czczono wiele bóstw opiekuńczych. Wierzono, że dobre duchy otaczają człowieka od narodzenia,oddając cześć bóstwom a wyróżniano wiele rodzajów, np. Lares Urbani – opieka nad państwem;Lares Publici – nad całym miastem,dowało poczucie bezpieczeństwa.
Przyjęcie nowej wiary przez poganina powodowało zerwanie ze starym sposobem postrzegania świata.Zmianę przekonań czy sposobu myślenia powoduje najczęściej niepokój, brak poczucia bezpieczeństwa i niestałość. Częstym zarzutem formułowanym przeciwko chrześcijanom był ateizm, rozumiany w języku epoki jako odrzucenie udziału w sprawowanym oficjalnie kulcie. Oskarżenia kierowane przeciwko chrześcijaństwu przez uczonych były odpierane przez apologetów. Apologie zmuszały do formułowania i wyjaśniania jasno zasad wiary chrześcijan. Weźmy za przykład traktat Orygenesa „Przeciw Celsusowi”. Celsus wyśmiewa chrześcijaństwo i oskarża: Cóż to za religia, która nie ma ani swoich świątyń, ani podobizn bogów, ani szat i naczyń liturgicznych ! Apologeta odpowiada: To prawda, nic z tego nie posiadamy. Ale naszymi świątyniami są nasze serca, podobiznami Boga – wiara, a szatami i naczyniami liturgicznymi – nasze uczynki.